Грамадзкі рэдактар гэтага тыдня – Уладзімер Някляеў.
– Зьдзівіла назва матэрыяла на сайце БелаПАН: “В Минске проходит акция по случаю Дня Воли”.
“Акция по случаю…” І гэта (беларускае і незалежнае!) інфармацыйнае агенцтва пра нацыянальнае сьвята…
"Дарма ты надрываўся…” — сказаў мне пасьля мітынгу ў Дзень Волі, дзе я чытаў верш “Сьцяг”, Генадзь Бураўкін. — Ніхто ня чуў нічога”.
| Уладзімер Някляеў. Ён нарадзіўся на Гарадзеншчыне, дзяцінства правёў у Крэве – знакавым месцы беларускай гісторыі. Аўтар шэрагу кнігаў паэзіі і прозы, ляўрэат прэстыжных прэмій. У розныя часы працаваў сувязістам на Поўначы, у Сыбіры, на Далёкім Усходзе, радыёмэханікам у менскім тэлевізійным атэлье. Добра знаёмы з журналістыкай: друкаваўся ў "Знамени юности", рэдагаваў бюлетэнь "Тэатральны Мінск", быў старшым рэдактарам галоўнай рэдакцыі літаратурна-драматычных праграм Беларускага тэлебачаньня, узначальваў часопіс "Крыніца" і штотыднёвік "Літаратура і мастацтва". З 1998 па 2001 – старшыня Саюзу пісьменьнікаў. Шэраг гадоў правёў у вымушанай эміграцыі ў Польшчы і Фінляндыі, цяпер зноў жыве ў Менску. |
І ўсё адно трэба казаць.
Пакуль не пачуюць.
Але Дзень Волі — сьвята, а на сьвяце можна было б абысьціся без прамоў. Сьвята трэба сьвяткаваць. Танцаваць, сьпяваць. А ці ёсьць у нас песьня, якую можам мы сасьпяваць разам?
“Магутны Божа”?.. Прыгожа, але ж гэта малітва, а ня песьня. Зь ёй на хаўтурах, на могілках стаяць, а ня сьвяты сьвяткаваць.
Ёсць жа сьвяточныя песні, напісаныя на вершы Бураўкіна, Гілевіча, Дранько-Майсюка… Хто і дзе іх сьпявае?.. Хто чытае кнігі гэтых паэтаў?
Колькі беларусаў, жывучы ў адным часе з Рыгорам Барадуліным, нацыянальным геніем, прачыталі ягоныя “Ксты”? А гэта ж не мітынговы лямант пра дыктатуру. Гэта высокае, нябеснае, вечнае…
Не патрэбнае?..
Вечнае не патрэбнае.
Ніхто – ні ўлада, ні апазыцыя, нічога не чытае, нацыя тупее, дурэе, нацыянальная культура апушчаная ніжэй за ватэрлінію ў ватэрклязэце — і ўсе крычаць, як у Адэсе кажуць, “за дэмакратыю”.
І будуць мне даводзіць, што спачатку яна, дэмакратыя, а пасьля ўжо ўсё астатняе. Што астатняе?.. Мова, культура?.. Вечнае?..
Дапусьцім, займеем мы, ці нават ужо займелі дэмакратыю, а пасьля раптам страцім яе.
І што?.. Страціўшы дэмакратыю, мы страцім толькі дэмакратыю. Якую зноў пасьля можам займець. Як страціўшы стасункі з Захадам ці Ўсходам, Масквой ці Вашынгтонам, можам іх аднавіць. Як згубіўшы грошы, можам іх знайсьці...
А згубіўшы нацыянальную мову, страціўшы сваю культуру, мы страцім Беларусь. Сваю Беларусь. Якую пасьля нідзе і ні ў чым ня знойдзем, бо ня будзе дзе і ў чым шукаць.
Хто-небудзь, калі-небудзь у гэтай краіне гэта зразумее?..
Я не пытаюся пра гэта ў Мілінкевіча ці Баршчэўскага… А тым больш у Барадуліна…
Тады ў каго пытаюся?..
Каму кажу?..
Ужо і сам ня ведаю, каму? — столькі разоў пра гэта сказана.
Можа, нарэшце, Бог пачуе?..
…Лунае, нескароны,
На векавых вятрах
Наш, ад крыві чырвоны,
Ад болю белы, сьцяг.