У артыкуле “Ты даўно плакаў?.. Зараз заплачаш!” газэта “Народная воля” распавяла пра катаваньні, нібыта ўжытыя ў міліцыі супраць 28-гадовага прараба “Цепласеткі” зь Менску Паўла Леўшына.
Начальнік галоўнай управы ўласнай бясьпекі Міністэрства ўнутраных спраў Беларусі Алег Шаркоў паведаміў карэспандэнту “Свабоды”, што ягонае ведамства праводзіць цяпер праверку па факце публікацыі артыкула ў “Народнай волі”. Паводле закону, яна можа цягнуцца трыццаць сутак.
“Праводзіцца праверка па факце публікацыі. Уся астатняя інфармацыя — праз Бароўскую. У нас ёсьць начальнік управы грамадзкіх сувязяў. Папярэднюю праверку праводзіла пракуратура і гарадзкая ўправа ўласнай бясьпекі. Будуць вынікі праверкі — будзем з вамі размаўляць”.
У артыкуле апавядаецца, як супрацоўнікі Савецкага РАУС Менску спрабавалі “прышыць” Паўлу Леўшыну крадзеж трубаў, якія зьніклі падчас працы на адным з участкаў. Сам Павал у той дзень быў на экскурсіі ў Санкт-Пецярбургу. Ён кажа, што супрацоўнікі міліцыі выбівалі ў яго прызнаньні з дапамогай катаваньняў.
“Уразіла, што гэта ў іх ужо адпрацаваная сыстэма. Яны абмяркоўвалі, якое катаваньне прымяніць. Яны пачыналі са звычайнага арсэналу. Спачатку проста рукі ў кайданках. Потым ужо пачынаецца “ластаўка” са зьбіцьцём, потым ужо пакет. Падбіраюцца ключы, кожны ж чалавек па-рознаму рэагуе на боль”.
Карэспандэнт : “І чаго вы ня вытрымалі?”
“Я ня вытрымаў пакетаў на галаву, калі яны душылі. І калі я гэтыя пакеты прагрызаў, то яны закрывалі поліэтыленам рот і нос і душылі так, пакуль не ішлі канвульсіі”.
Павал Леўшын даў паказаньні, якія былі патрэбныя супрацоўнікам міліцыі, але потым заявіў сьледчаму і адвакату, што агаварыў сябе, ня вытрымаўшы катаваньняў. Пасьля зьбіцьця Павал патрапіў у лякарню, дзе ў яго зафіксавалі закрытую чэрапна-мазгавую траўму. Справу супраць яго спынілі, але асудзілі ўмоўна брыгадзіра... Павал вырашыў пра ўсё расказаць праз мэдыі:
“Для сваёй абароны і каб іншыя людзі з гэтым не сутыкнуліся. Як я даведаўся, яны такога не забываюць. І праз пэўны час, праз гады могуць адпомсьціць”.
Павал Леўшын сказаў, што працуе на тым жа месцы і пакуль не адчувае нейкага ціску. Ён не пагаджаецца з высновамі папярэдніх праверак Савецкай пракуратуры і гарадзкой управы ўласнай бясьпекі, якія не знайшлі парушэньня закону ў дзеяньнях опэраў.
У пракуратуры і гарадзкой управе ўласнай бясьпекі ня сталі камэнтаваць сытуацыю для радыё “Свабода”. У генэральнай пракуратуры сказалі, што ўсё, маўляў, перададзена кіраўніцтву. Начальнік прэс-службы менскай гарадзкой міліцыі Аляксандар Ластоўскі сказаў:
Зараз кожны крок і рух супрацоўніка міліцыі знаходзіцца пад самым пільным кантролем ...
“Калі праверка будзе праведзена, тады і можна будзе даваць нейкія камэнтары. Тады можна будзе казаць, гэты факт меў месца ці не. Калі праверка будзе праведзена, то і камэнтары будуць лішнія. Мне зь цяжкасьцю верыцца, што такое можа быць. Але выключаць я ня маю права. Настолькі цяпер міліцыя памянялася, што выбіваць паказаньні проста няма рэзону. Зараз кожны крок і рух супрацоўніка міліцыі знаходзіцца пад самым пільным кантролем. Я ня думаю, што засталіся тыя, хто будзе выбіваць прызнаньні кулакамі”.
Праваабаронца Валянцін Стэфановіч, які займаецца маніторынгам сытуацыі з катаваньнямі ў Беларусі, сказаў:
“Гэта абуральныя факты, па якіх пракуратура, канечне, павінна была правесьці належную праверку, бо тут устанаўліваць няма чаго. Калі экспэртыза засьведчыла, што чалавек атрымаў гэтыя пашкоджаньні падчас знаходжаньня ў ізалятары, то трэба праверыць, як ён іх атрымаў, было б на тое жаданьне. Пракуратура мае права правесьці праверку і па факце зьяўленьня інфармацыі ў СМІ. Гэта вялікая мужнасьць у чалавека, які гэта распавёў і аддаў галоснасьці гэтыя факты. Бо, на жаль, вельмі часта ахвяры катаваньняў баяцца скардзіцца і распавядаць пра тое, што зь імі адбылося. Усё засьведчана, у яго ёсьць матэрыялы, даведкі, мэдычная экспэртыза пройдзена. Мяркуючы па фота, пабоі былі доўгі час у яго бачныя”.
Спадар Стэфановіч кажа, што праблема катаваньняў у Беларусі мае лятэнтны характар, і пра тое, што адбываецца ў турмах і ў межах крымінальных працэсаў, паступае мала інфармацыі.
“У асноўным мы маем справу з фактамі перавышэньня службовых паўнамоцтваў з боку супрацоўнікаў міліцыі дачынна грамадзка-палітычных актывістаў. Самае распаўсюджанае — гэта зьбіцьцё затрыманых удзельнікаў масавых мерапрыемстваў. Штогод мы фіксуем некалькі такіх выпадкаў і зьвяртаемся ў органы пракуратуры са скаргамі. Але больш за 10 гадоў у рамках дзейнасьці “Вясны” я не прыгадаю, каб па нашых скаргах былі ўзбуджаны крымінальныя справы супраць міліцыянтаў”.