У Маскве кажуць пра інтэграцыйны рэфэрэндум. Што гэта значыць

Акцыя пратэсту ў Менску 29 сьнежня 2020

Абмяркоўваючы прапановы расейскага лідэра па зьменах у канстытуцыю, большасьць беларускіх аглядальнікаў сышлася на тым, што яны ставяць крыж на варыянце аб’яднаньня Беларусі і Расеі як спосабе працягненьня прэзыдэнцтва Пуціна яшчэ на адзін (як мінімум) тэрмін.

Але ўсе сыходзяцца ў меркаваньні, што тэма беларуска-расейскай інтэграцыі з крамлёўскай павесткі дня ня зьнікла. І ў гэтым сэнсе вартай увагі падаецца інфармацыя, якая зьявілася ў некаторых пракрамлёўскіх інфармацыйных рэсурсах.

Спачатку — пра дзіўны, на першы погляд, склад «рабочай групы па падрыхтоўцы прапановаў па ўнясеньні паправак у канстытуцыю Расейскай Фэдэрацыі», якая зацьверджаная ўказам Пуціна.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Хто будзе пісаць папраўкі ў расейскую Канстытуцыю. Сьпіс

Ну, сустаршынёўства ў групе старшыні камітэту Савету Фэдэрацыі па канстытуцыйным заканадаўстве і канстытуцыйным будаўніцтве сп. Клішаса і кіраўніка камітэту Дзярждумы па дзяржаўным будаўніцтве і заканадаўстве сп. Крашаніньнікава — зразумелае. Як і дырэктара Інстытуту заканадаўства сп. Хабрыева.

Прысутнасьць паралімпійца Бурлакова таксама зразумелая: ён прадстаўляе інтарэсы людзей з абмежаванымі магчымасьцямі, для якіх у Расеі існуюць значна горшыя ўмовы, чым у заходніх краінах. Лягічная і наяўнасьць у сьпісе старшыні «Саюзу жанчынаў» Ляхавай.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: У Расеі прапанавалі замацаваць у канстытуцыі права ўключаць рэгіёны Беларусі ў склад РФ

А вось што робіць там Аляксандар Калягін? Ён, вядома ж, выдатны актор (прыгадайма ролю доны Розы д’Альвадорэс у фільме «Прывітаньне, я ваша цётка!» ці ролю Леніна ў «Так пераможам!» — як бы мы ні ставіліся да правадыра міжнароднага пралетарыяту, ягоны вобраз – прычым бяз грыму! -- Калякін стварыў, як прынята казаць «на тэатры», геніяльна). Але заслугі выбітнага актора ў галіне канстытуцыйнага права шырокай публіцы невядомыя.

Такое ж пытаньне можна задаць і ў дачыненьні да піяніста Дзяніса Мацуева, актора Ўладзімера Машкова, спартоўкі Ірыны Радніной, пісьменьніка Захара Прылепіна, кардыяхірурга Леа Бакэрыі, рэжысэра Карэна Шахназарава, ды некаторых іншых.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Чаму Пуцін у 2000 годзе забараніў Лукашэнку лётаць па Расеі

Прыкметна, што склад рабочай групы быў абвешчаны фактычна адразу пасьля таго, як Пуцін заявіў пра канстытуцыйную рэформу — пры тым, што гэтая заява была поўным сюрпрызам нават для палітычнай эліты Расеі. Наўрад ці групу сфармавалі за такі рэкордна кароткі тэрмін — такія працэдуры звычайна патрабуюць узгадненьняў і кансультацыяў, і ў такіх умовах захаваць у таямніцы ідэю канстытуцыйнай рэформы нерэальна.

Затое калі пагадзіцца з вэрсіяй, выказанай некаторымі маскоўскімі аглядальнікамі, што рабочая група стваралася пад зусім іншы рэфэрэндум — усё (у тым ліку і наяўнасьць Калякіна ці Машкова) становіцца на свае месцы.

А менавіта: рыхтаваўся рэфэрэндум аб аб’яднаньні Беларусі і Расеі.

У такім выпадку, наяўнасьць сусьветна вядомых асобаў (дададзім сюды і Валянціну Церашкову, якая мае беларускія карані), і нават зусім невядомых (кшталту кіраўніка «Нацыянальна-культурнай аўтаноміі беларусаў» Кандыбовіча) — робіцца цалкам лягічнай.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Чаго чакаць Беларусі ад «гібрыднай інтэграцыі»

Па зьвестках некаторых расейскіх камэнтатараў, рэфэрэндум рыхтаваўся на пачатак траўня і мусіў супасьці з падрыхтоўкай да 75-годзьдзя перамогі над нацыстамі — Беларусь і Расея ці не адзіныя краіны з былых рэспублік СССР, дзе гэтае сьвята афіцыйна лічыцца самым галоўным, больш важным, чым нават дзень незалежнасьці, і якое з’яўляецца падмуркам дзяржаўнай ідэалёгіі.

Між іншым, у Беларусі нешта падобнае было — агітацыйная кампанія за рэфэрэндум (1995 года пра сьцяг, герб, мову, права прэзыдэнта распускаць парлямэнт і эканамічную інтэграцыю з Расеяй) таксама супала са сьвяткаваньнем Дня перамогі. Тады дзяржаўнае радыё і тэлебачаньне няспынна эксплюатавала лёзунгі пра «непарушны саюз народаў, які прайшоў выпрабаваньне порахам», «еднасьць братніх народаў, якая перамагла фашызм». На вуліцах і плошчах беларускіх гарадоў было мора чырвоных сьцягоў, а пакуль яшчэ дзяржаўныя — бел-чырвона-белыя — улады не выкарыстоўвалі зусім (а некаторых актывістаў БНФ міліцыя нават затрымлівала за дзяржаўны сьцяг).

Пішуць таксама, што пра такі «інтэграцыйны» рэфэрэндум Пуцін і Лукашэнка дамовіліся падчас леташняй сустрэчы ў лютым — але потым, як цяпер прынята казаць, нешта пайшло ня так.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Пуцін звольніў скандальнага генпракурора, чый сын «натхняе» байкераў разам зь Віктарам Лукашэнкам

Я цалкам веру ў праўдзівасьць гэтай вэрсіі. Абсалютная сакрэтнасьць, у якой вось ужо больш як год ідуць перамовы пра «напаўненьне рэальным зьместам» дамовы 1999 году аб стварэньні «саюзнай дзяржавы» (як быццам справа тычыцца нейкіх прыватных камэрцыйных кампаніяў, а ня лёсу краіны) — не пакідае ніякіх іншых варыянтаў, як толькі карыстацца вэрсіямі.

У тым ліку і той, што пытаньне пра аб’ядненьне можа быць вынесена на рэфэрэндум, як гаворыцца, у апошні момант. І хаця Пуцін ужо ўнёс папраўкі ў Дзяржаўную Думу, аднак іх могуць дапоўніць. Нарэшце, нішто не перашкаджае правесьці плебісцыт і пазьней, сумясьціўшы, напрыклад, з выбарамі.

Вось што піша наконт такога рэфэрэндуму маскоўская «Независимая газета»: «Варта адзначыць, што пуцінская прапанова пра 25-гадовы цэнз аседласьці перш за ўсё будзе накіравана супраць беларускіх палітыкаў. Ня менш цікава, што галоўны орган Саюзнай дзяржавы Расеі і Беларусі — нейкі калектыўны прэзыдэнт — па супадзеньні называецца Вышэйшым дзяржсаветам. Увогуле, каб усё лягічна зраслося, засталося зусім нямнога — нарэшце дамовіцца з прэзыдэнтам Аляксандрам Лукашэнкам». (НГ, 19 студзеня 2020).

Вядома ж, гэтае «нямнога» для таго, каб «лягічна зраслося», можа быць недасяжным — а можа і ня быць.

Але калі пагадзіцца з пастулятам, што практыка — крытэр ісьціны, дык падзеі апошніх дзесяцігодзьдзяў сьведчаць: пры якіх заўгодна варыянтах стратэгічны курс Крамля адносна Беларусі застаецца нязьменным.

Меркаваньні, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: У Маскве пачалася сэрыя адзіночных пікетаў супраць зьмяненьня Канстытуцыі